Ruch ma ogromne znaczenie dla dobrej kondycji fizycznej i psychicznej człowieka, ale nie każda jego forma będzie bezpieczna dla naszego ciała i jego ograniczeń. Sport wyczynowy i zawodowy bardzo różni się bowiem od tego rekreacyjnego. Sprawdź, jaki mają wpływ na nasze zdrowie.
Rozważania na temat prawdziwej natury sportu, warto rozpocząć do rozróżnienia jego definicji od aktywności fizycznej i rekreacji ruchowej. Aktywność fizyczna jest to każda praca, wysiłek naszych mięśni, a więc czynności takie jak chodzenie, sprzątanie czy gotowanie. Rekreacja ruchowa jest zjawiskiem społecznym, akceptowanymi formami aktywności fizycznej o charakterze zabawy, które podejmuje się dobrowolnie, dla przyjemności i bezinteresownie oraz realizuje indywidualnie lub grupowo. Natomiast sport rozumiany jest jako systematyczna aktywność ruchowa w danej dyscyplinie, oparta na współzawodnictwie, podlegająca ocenie, posiadająca własne przepisy oraz uprawiana jest w ramach struktur organizacyjnych.
Sport kiedyś i dziś
Sport zmienia się na naszych oczach, przystosowuje do nowych możliwości ludzi, współczesnej technologii czy oczekiwań społecznych. Jest to proces długotrwały, ale wystarczy przyjrzeć się uważnie, porównać dzisiejsze zawody czy osiągi zawodników z dawnymi, a z łatwością dostrzeżemy różnice. Umięśnienie zawodników, ich szybkości, wytrzymałości czy technika gry to tylko przykłady, które można mnożyć.
O ile kiedyś klasyczne pojęcie sportu było synonimem zdrowia, tężyzny fizycznej, siły, wytrzymałości czy pięknie wyrzeźbionej sylwetki, o tyle współcześnie jego definicja związana jest głównie z rywalizacją, uzyskaniem jak najlepszego wyniku oraz posiadaniem własnej struktury organizacyjnej. Rozwój metod treningowych oraz wiedzy na temat żywienia czy suplementacji dał możliwość wyśrubowania osiągów sportowców do maksimum, co miewa dla nich przykre konsekwencje zdrowotne. Takie działanie daje jednak szansę bicia rekordów, zarabiania dużych pieniędzy i zdobywania sławy.
Sport wyczynowy i zawodowy
Aby mierzyć się z najlepszymi i pokonać ich w rywalizacji, trzeba swój organizm poddawać nieustannym procesom treningowym, które mocno obciążają organizm. Dodatkowo zabierają tyle czasu, że inna praca zawodowa jest z nimi trudna do pogodzenia. Nic więc dziwnego, że zawodowi sportowcy inkasują spore pieniądze za najlepsze wyniki sportowe. Nie bez znaczenia jest także fakt, że zazwyczaj stosunkowo szybko kończą oni swoje kariery. Nasze ciało w pewnym wieku nie pozwala już na uzyskanie lepszej szybkości czy większej siły. Oczywiście są też takie dyscypliny sporty, które z powodzeniem można uprawiać do późnej starości, a to dlatego, że nie są one dla naszego organizmu aż tak bardzo eksploatujące.
Sport rekreacyjny
Jest drugim obliczem sportu, chociaż stwierdzenie, że stanowi zupełną odwrotnością tego wyczynowego byłoby dużym przekłamaniem. W sporcie rekreacyjnym rywalizacja i wynik również są ważne, ale nie są jego podstawą. Najważniejszy jest prozdrowotny wpływ aktywności fizycznej na nasz organizm. Aby spełnić ten cel, obciążenie i eksploatacja własnego ciała musi być znacznie mniejsza, niż w przypadku zawodowców. Sportem rekreacyjnym możemy więc nazwać udział w różnego rodzaju maratonach czy biegach ulicznych, amatorskich wyścigach kolarskich, nordic walking itp. Nie oznacza to, że nie poczujemy smaku rywalizacji, zwycięstwa i porażki. Nie stanowi on jednak sposobu na życie, a jest jedynie jego uzupełnieniem.
Sport wyczynowy a zdrowie
Poddawanie organizmu bardzo intensywnym obciążeniom, i to niejednokrotnie od wczesnych, młodzieńczych lat, musi mieć swoje konsekwencje dla naszego zdrowia. Poza korzyściami w postaci smukłej sylwetki, atrakcyjnego wyglądu i imponującej wydolności, cierpieć może to, czego gołym okiem nie widać, a zatem układ kostno-stawowy i mięśniowy. Mogą pojawić się też dolegliwości ze strony organów wewnętrznych, na przykład serca, które miewa u zawodników wyczynowych tendencję do przerostu.
Choć jest to ściśle związane z predyspozycjami indywidualnymi, to takie przypadki są w sporcie bardzo dobrze znane, podobnie jak zawały mięśnia sercowego u sportowców w sile wieku. W zależności od specyfiki danej dyscypliny mogą pojawić się też schorzenia mózgu czy nierównomierny rozwój mięśni i zużycie stawów. Inną niedogodnością towarzyszącą wyczynowcom są liczne kontuzję i urazy, które niejednokrotnie potrafią całkowicie wykluczyć z dalszej kariery sportowej.
Zdrowotne aspekty aktywności fizycznej
W związku z podejmowaną przez nas różnoraką aktywnością fizyczną, możemy wyróżnić wysiłek tlenowy i beztlenowy. Z punktu widzenia zdrowia najkorzystniejszy jest ten pierwszy. To on wspomaga nasz układ krwionośny, ograniczając ryzyko wystąpienia miażdżycy i dolegliwości związanych z ciśnieniem krwi. Dzięki intensywnej wentylacji płuc poprawiamy ich funkcjonowanie i stopniowo zwiększamy ich pojemność, co korzystnie wpływa na naszą wydolność. Ruch tlenowy pozwala także na redukowanie tkanki tłuszczowej, a to w dzisiejszych czasach jest bardzo pożądane.
Wysiłek beztlenowy, czyli głównie ćwiczenia siłowe, będzie nam niezbędny jeśli planujemy zadbać o swój gorset mięśniowy. Celem samym w sobie jest budowanie ładnej sylwetki dla własnej satysfakcji, co korzystnie wpłynie na naszą psychikę i poczucie własnej wartości. Ważne, aby ćwiczenia siłowe wykonywać posiadając odpowiednią ku temu wiedzę lub skorzystać z pomocy doświadczonego instruktora, dzięki temu unikniemy kontuzji i urazów, które mogą stanowić później spory problem.
Ruch na co codzień znacząco poprawia jakość życia, zmniejsza bóle stawów i mięśni, poprawia wydolności krążeniowo-oddechową. Nie bez powodu mawia się, że w zdrowym ciele, zdrowy duch. Jest to istotne zwłaszcza w przypadku osób starszych, dla których rekreacja ruchowa może pełnić jednocześnie funkcje fizjoterapii i przeciwdziałać wielu dolegliwościom lub łagodzić ich skutki.
Wpływ sportu na kondycję psychiczną
Dzięki uprawianiu sportu nasze ciało wytwarza nie tylko adrenalinę, ale także endorfiny, które poprawiają samopoczucie. Pozwala odreagować stresy, zrelaksować się i wrócić do równowagi. Ma także realny wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego, ponieważ dzięki ćwiczeniom dochodzi do lepszego dotlenienia i zwiększenia przepływu krwi do mózgu. Wszystko to przekłada się na lepsze funkcjonowanie naszej psychiki i umysłu, poprawę pamięci i koncentracji, regulację nastrojów oraz przeciwdziała depresji.
Sport, jaki oglądamy najczęściej w telewizji to lata wyrzeczeń i ciężkiej pracy zawodników. Nad swoim ciałem i umysłem, a wszystko to w celu osiągnięcia najlepszego wyniku. Poddawanie organizmu intensywnemu treningowi prowadzić może do wielu negatywnych konsekwencji zdrowotnych, dlatego warto podchodzić do niego z ostrożnością. Sport rekreacyjny, który nastawiony jest na radość z podejmowanej aktywności fizycznej, zdrową rywalizację i trening z szacunkiem do swojego ciała jest więc bezpieczniejszą alternatywą.
