Bez względu na wyznawaną religię lub jej brak, każdy z nas ma swoje świąteczne zwyczaje, na które czeka przez cały rok. Niektóre z nich są świeckie, a inne wynikają z kultury chrześcijańskiej. Sprawdź, czy znasz wszystkie tradycje świąteczne, o których musisz pamiętać.
Tradycje związane ze Świętami Bożego Narodzenia, które kultywujemy w Polsce, różnią się w zależności od regionu, z którego pochodzimy. Duża ich część jest bardzo do siebie podobna, jednak są i takie, które charakteryzują jedynie dany obszar. W dzisiejszych czasach coraz więcej ludzi obchodzi święta po świecku, rezygnując całkowicie z symboliki religijnej, przypisywanej dawniej do bożonarodzeniowych zwyczajów.
KALENDARZ ADWENTOWY
Coś na co czekają w grudniu wszystkie dzieci, czyli kalendarz adwentowy z okienkami, w których kryją się różne niespodzianki. W sklepach znajdziemy takie z czekoladkami, żelkami czy innymi słodyczami, ale także z małymi zabawkami lub książkami. Coraz modniejsze stają się kalendarze adwentowe DIY, czyli robione ręcznie, do których możemy włożyć na przykład świąteczne zadania do wykonania dla całej rodziny.
PISANIE LISTÓW DO ŚWIĘTEGO MIKOŁAJA
Większość dzieci myśli o swoich wymarzonych prezentach już na kilka miesięcy przed Wigilią, ale listy do Świętego Mikołaja piszą dopiero na początku grudnia i wysyłają w Mikołajki. Tego dnia najmłodsi znajdują w swoich butach drobne upominki i słodycze.
SŁODKIE UPOMINKI NA MIKOŁAJKI
Zwyczaj ma swoje korzenie już w średniowieczu, gdy nocą podrzucano dzieciom małe podarki lub słodkości na cześć biskupa z Miry – Św. Mikołaja. Obecnie Mikołajki pozbawione są już religijnego kontekstu, ale niespodzianki trafiają tylko do tych, którzy odpowiednio przygotowali na to swoje buty – wyczyścili je i wypolerowali.
PIECZENIE PIERNIKÓW
Jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli Świąt Bożego Narodzenia, czyli lukrowane pierniczki. Pieczemy je w wielu różnych wersjach, ale ich niepowtarzalny smak zawdzięczamy przyprawom – cynamonowi, imbirowi, kardamonowi, anyżowi, goździkom i gałce muszkatołowej. Natomiast staropolski piernik dojrzewający wyrabia się już w połowie listopada i pozostawia w formie ciasta aż do świąt, co nadaje mu wyjątkowego charakteru.
ŚPIEWANIE KOLĘD I PASTORAŁEK
W dzisiejszych czasach traktowane są jako pieśni bożonarodzeniowe, ale dawniej stanowiły część nabożeństw religijnych (liturgii). W grudniu słyszymy je nawet w radio i telewizji, nie brakuje także konkursów i festiwali, w których udział biorą nie tylko piosenkarki i piosenkarze, ale także chóry.
UBIERANIE CHOINKI
Zwyczaj ubierania świątecznego drzewka wywodzi się z kultury przedchrześcijańskiej, a przez kościół katolicki został przejęty dopiero wiele lat później. Dziś choinki stroją wszyscy, bez względu na wyznanie – jako pewien symbol Świąt Bożego Narodzenia przeszła do świeckich tradycji. Większość z nas robi to dopiero w Wigilię, a rozbiera ją w święto Trzech Króli (6 stycznia) lub Ofiarowania Pańskiego (2 lutego).
ŻŁÓBEK, CZYLI SZOPKA BETLEJEMSKA
W okresie świątecznym zarówno na miejskich rynkach, jak i w kościołach, podziwiać można szopki betlejemskie. Mogą mieć różną konstrukcję i dobór postaci, jednak nawiązywać mają do miejsca narodzin Chrystusa. W żłóbku zobaczymy więc Marię i Józefa, Dzieciątko Jezus, Trzech Mędrców, anioły, pasterzy czy zwierzęta gospodarskie. Wykonane z drewna czy odgrywane przez żywych aktorów – wszystkie budzą wielkie zainteresowanie.
PODŁAŹNICZKA I JEMIOŁA
Podłaźniczka stanowiła świąteczną ozdobę domów na długo przed pojawieniem się w Polsce zwyczaju ubierania choinki. Wieszana przez gospodarza pod sufitem, miała symbolizować życie, powodzenie, urodzaj i dostatek. Przyjmowała najczęściej formę uciętego czubka drzewa iglastego, gałęzi lub metalowej obręczy oplecionej zielonymi gałązkami i zdobiona była np. kolorowymi wstążkami, słomianymi ozdobami, jabłkami, orzechami, ciastkami i opłatkami.
Jemiołę wiesza dziś nadal w swoich domach wielu z nas, a zwłaszcza starsi członkowie naszych rodzin. Ten zwyczaj wywodzi się z czasów przedchrześcijańskich, gdy wiecznie zieloną jemiołę uznawano za roślinę o magicznej mocy, która odpędza złe duchy. Pod nią trzeba się także pocałować, aby cieszyć się miłością i płodnością. Ma zapewnić gospodarzom urodzaj, dostatek i pomyślność.
GWIAZDA BETLEJEMSKA
Pochodzący z Meksyku i Gwatemali krzew, występuje pod kilkoma nazwami, z którymi możemy się spotkać: wilczomlecz nadobny, wilczomlecz piękny, poinsecja nadobna oraz gwiazda betlejemska. W wielu krajach, nie tylko w Polsce, stanowi dekorację wigilijnego stołu i jest symbolem świąt. Mało kto jest wie, że to nie tylko piękna roślina doniczkowa i ogrodowa, ale wykorzystywana była dawniej w lecznictwie, kosmetyce oraz do pozyskiwania czerwonego barwnika
TRADYCJE ZWIĄZANE Z WIGILIJNYM STOŁEM:
- SIANKO POD OBRUSEM – symbolizuje ubóstwo Jezusa Chrystusa, ma zapewniać powodzenie i dostatek w następnym roku
- PUSTE MIEJSCE PRZY STOLE – zostawiamy je dla samotnego i głodnego, jako symbol miłości bliźniego.
- ŁAMANIE SIĘ OPŁATKIEM – podczas składania życzeń na początku kolacji wigilijnej, symbol pojednania i przebaczenia, miłości i przyjaźni
- 12 POTRAW – nawiązuje do dwunastu apostołów i dwunastu miesięcy w roku, aby mieć szczęście w nowym roku, należy spróbować każdej potrawy, która znalazła się na stole
WRĘCZANIE PREZENTÓW
W niektórych domach pojawiają się zwyczajnie – pod choinką, do innych przynosi je osobiście Święty Mikołaj, Gwiazdor, Aniołek lub Dzieciątko Jezus. Każdy region naszego kraju ma swoje własne tradycje związane z wręczaniem bożonarodzeniowych prezentów. Coraz rzadziej jednak słyszymy o tym, że niegrzeczne dzieci znajdują pod świątecznym drzewkiem tylko rózgę.
Gdy nadchodzi grudzień, w powietrzu zaczynamy wyczuwać tę magiczną atmosferę. Z naszych głośników płyną dźwięki kolęd, a dookoła przybywa ozdób i kolorowych światełek. Obojętnie, czy Boże Narodzenie ma dla nas charakter religijny, czy obchodzimy je w sposób świecki, jest to czas wyjątkowy, który chcemy spędzić wśród rodziny i najbliższych nam osób.
