Współczesnych metod antykoncepcyjnych jest wiele, ale tylko nieliczne dotyczą mężczyzn. Jedną z nich jest wazektomia, która z roku na rok robi się w naszym kraju coraz bardziej popularna. Na czym dokładnie polega zabieg? Sprawdź, co musisz o niej wiedzieć.
Wazektomia jest jedną z dostępnych metod antykoncepcji, przewidzianą do stosowania wyłącznie przez mężczyzn. Jej skuteczność jest bardzo wysoka, dlatego decydują się na nią panowie, którzy nie chcą lub z różnych przyczyn nie mogą pozwolić sobie na dzieci (np. występujące w rodzinie ciężkie choroby uwarunkowane genetycznie). Wokół niej narosło jednak sporo kontrowersji. Warto przeanalizować wszystkie jej wady i zalety, zanim zdecydujemy się na zabieg.
Czym jest wazektomia?
Nazwa wywodzi się z łaciny i oznacza w wolnym tłumaczeniu “wycinanie naczynia”, co biorąc pod uwagę charakter zabiegu, całkiem trafnie go określa. To krótki, nieskomplikowany zabieg mikrochirurgiczny, którego celem jest wyeliminowanie możliwości transportu plemników przez nasieniowód. Innymi słowy, polega on na ich przecięciu.
Na czym polega zabieg?
Do zapłodnienia potrzebne są plemniki, a te transportowane są w naszym ciele przez nasieniowody. Aby uniemożliwić im dostanie się do ejakulatu, niezbędne jest przerwanie ich ciągłości. Wykonuje się je podczas krótkiego zabiegu, który w przypadku wazektomii nazywany jest mikrochirurgicznym. Może przebiegać w dwojaki sposób – przy użyciu skalpela lub nowocześniejszą techniką WBS. Ta druga wymaga jedynie drobnego rozwarstwienia skóry moszny, dającego możliwość wyjścia z niej odpowiedniej części nasieniowodu. W obu przypadkach następuje później jego podwiązanie i przerwanie światła, czyli przecięcie, a następnie obszycie jego końcówek, które łączy się specjalnym szwem. Zabieg jest wykonywany w znieczuleniu miejscowym i trwa zwykle kilkanaście minut do pół godziny. W przypadku tej pierwszej metody, która stosowana jest coraz rzadziej, wykorzystuje się najczęściej znieczulenie ogólne. Wazektomia poprzedzona jest wywiadem z pacjentem oraz analizą wyników badań krwi.
Skuteczność wazektomii na tle innych metod
Zabieg ten daje około 99% pewności uniknięcia niechcianej ciąży. W porównaniu do tradycyjnych prezerwatyw przewaga wydaje się na pierwszy rzut oka niewielka, gdyż w ich przypadku jest to około 98%. Warto jednak wziąć pod uwagę dużą liczbę czynników zewnętrznych, które wpływają na skuteczność kondomów. Wystarczy uszkodzenie jego powierzchni lub pęknięcie podczas stosunku, aby wizja niespodziewanych dwóch kresek na teście stała się rzeczywistością. W przypadku wazektomii takie problemy nie istnieją, bo w spermie nie znajdują się już plemniki. To właśnie czyni tę metodę bardzo popularną wśród mężczyzn, którzy nie planują mieć więcej dzieci lub z różnych powodów nie chcą mieć ich w ogóle.
Efekty niepożądane
Jak każdy zabieg, również wazektomia wiąże się z ryzykiem wystąpienia skutków ubocznych. U ponad połowy pacjentów występują zgrubienia na podwiązanych końcówkach nasieniowodów. Te w wywiadzie mogą być mylone nawet z gruczolakorakiem, pomimo tego, że zmiany nie mają najczęściej złośliwego charakteru. O wiele rzadziej, bo tylko w przypadku 0,2%-1% pacjentów, wystąpić mogą takie dolegliwości, jak infekcje pozabiegowe oraz krwiaki, ból i obrzęk moszny, który może mieć nawet charakter przewlekły czy zapalenie najądrza. Rekanalizacja nasieniowodów z kolei odpowiada za brak 100-procentowej skuteczności tej metody, gdyż w jej wyniku plemniki mogą uzyskać możliwość dostania się do ejakulatu.
Jak wygląda wytrysk po wazektomii?
Wielu mężczyzn zastanawia się nad tym, czy ten zabieg wiąże się z brakiem wytrysku lub zmniejszeniem jego objętości. O to martwić się nie trzeba, ponieważ dostarczane nasieniowodami plemniki oraz inne składowe ejakulatu stanowią tylko znikomą jego część. Za większość odpowiada głównie gruczoł krokowy. Wazektomia w niezauważalny więc sposób wpłynie na ilość spermy podczas wytrysku.
Czy wazektomia to utrata męskości?
Zdarza się, że u początkowo chętnych pacjentów, przed zabiegiem pojawiają się wątpliwości. Dotyczą one często wcale nie bólu, ale obawy o obniżenie poczucia własnej męskości, przez świadomość faktu, że w nasieniu nie będą znajdować się już plemniki. A co za tym idzie, brakiem możliwości zapłodnienia kobiety. Istnieje jednak metoda, która pozwala przywrócić płodność po zabiegu, jeśli po jakimś czasie zmienimy zdanie. Nazywa się ją rewazektomią, a polega na powtórnym połączeniu nasieniowodów. Powodzenie zabiegu określa się na poziomie około 80%, więc szanse są całkiem spore.
Kontrowersje natury prawnej i religijnej
Wazektomia nie jest w Polsce zakazana, ale niektórzy próbują dowodzić, że wypełnia ona znamiona przestępstwa w kontekście spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, w postaci pozbawienia zdolności płodzenia. Taki czyn jest zagrożony karą do nawet 10 lat pozbawienia wolności i to główna kontrowersja związana z tą metodą antykoncepcji na gruncie prawnym. Dużo bardziej skomplikowane są kwestie religijne. W przypadku religii katolickiej wazektomia nie jest pochwalana, a przez znaczną część duchownych uważana za grzech. W kontekście podejścia wielu hierarchów kościelnych do tak nieinwazyjnych metod jak zwykła prezerwatywa, tak ostra reakcja na przecięcie nasieniowodów raczej nikogo nie dziwi.
Dla kogo zabieg wazektomii?
Przede wszystkim na taki zabieg nie możemy decydować się pod wpływem chwili, niespodziewanej sytuacji życiowej czy kaprysu. Adresowana jest raczej do mężczyzn dojrzałych, zarówno wiekowo, jak i emocjonalnie. W niektórych państwach wymagane jest nawet ukończenie 25-30 lat, aby móc podjąć taką decyzję o swoim ciele. Istnieją różne przesłanki do stosowania tej metody zapobiegania ciąży. Należą do nich nie tylko brak chęci do posiadania dzieci, ale także poważniejsze powody. Takie jak wysokie ryzyko wystąpienia u dziecka choroby genetycznej, czy ciąża stanowiąca zagrożenie życia dla partnerki. Nie jest polecana młodym, nieustatkowanym jeszcze mężczyznom. Którzy mają przed sobą wiele lat na podjęcie decyzji o posiadaniu potomstwa. Zabieg trzeba dobrze przemyśleć w kontekście własnej przyszłości i życiowych planów, a te w wieku dwudziestu paru lat potrafią zmieniać się naprawdę dynamicznie.
Wazektomia jest stosunkowo nieskomplikowanym zabiegiem, który skutecznie chroni przed nieplanowaną ciążą. Pomimo wiążącego się z nim ryzyka, stanowi obecnie aż ⅓ wszystkich stosowanych na świecie metod antykoncepcyjnych. Największą jej zaletą, którą doceniają zarówno kobiety, jak i mężczyźni, jest możliwość uprawiania seksu bez prezerwatywy czy stałego przyjmowania leków hormonalnych. Jest to jednak ważna decyzja, którą należy dobrze przemyśleć, ponieważ przywrócenie płodności po wazektomii nie zawsze jest możliwe.
