W debacie publicznej coraz śmielej mówi się o kryzysie gospodarczym lub ekonomicznym. Na temat istoty i znaczenia tych zjawisk znajdziemy wiele teorii, wyjaśniających mechanizmy ich powstawania i działania. Sprawdź, co musisz wiedzieć o kryzysie gospodarczym, aby trzymać rękę na pulsie.
Czy czeka nas gospodarczy kryzys? Niektórzy są go pewni, inni natomiast studzą emocje. Jedno wiadomo na pewno. Nie jest on abstrakcją, a literatura jest w tym temacie całkiem bogata. Podobnie jak mnogość teorii próbujących odpowiedzieć na pytanie, skąd dokładnie się bierze i jakie mechanizmy nim rządzą. Sprawdź, co musisz wiedzieć na ten temat.
Czym jest kryzys gospodarczy?
Określa się go jako zjawisko wywołane przez czynniki zewnętrzne lub przez samą naturę kapitalizmu (w zależności od przyjętej szkoły), w wyniku którego system gospodarczy załamuje się. Wielu specjalistów ogranicza jednak owe załamanie wyłącznie do znacznego spadku PKB lub wzrostu inflacji czy deflacji, która wbrew naszym wyobrażeniom o niskich cenach, wcale nie jest korzystna.
Główne objawy kryzysu ekonomicznego
Istnieją różne przesłanki, na podstawie których możemy domniemywać, że zbliża się kryzys gospodarczy. Pierwszym z nich są zazwyczaj utrzymujące się spadki wartości akcji giełdowych oraz spadek PKB. Rosnąć mogą poszczególne deficyty oraz inflacja, chociaż kilkuprocentowe jej wahania nie są niczym niebezpiecznym. Problem robi się wtedy, gdy zaczyna galopować i osiąga rozmiary hiperinflacji. Borykające się z kłopotami finansowymi przedsiębiorstwa mogą zacząć redukować etaty, prowadząc do wzrostu bezrobocia. Spada też wartość inwestycji i eksportu, a państwo notuje mniejsze wpływy podatkowe.
Przyczyny kryzysu
Na ten temat powstało wiele teorii. Wśród najczęściej wymienianych czynników mogących mieć wpływ na powstawanie kryzysu gospodarczego znajdują się patologie systemu finansowego oraz błędna polityka finansowa i gospodarcza. Część specjalistów jest jednak zdania, że załamania są naturalną koleją rzeczy i wiążą się z cyklami koniunkturalnymi. W obecnym świecie, gospodarki wielu krajów są bowiem jak naczynia połączone. Wystąpienie kryzysu u jednego, może doprowadzić nawet do globalnego trendu. Każde państwo ma do dyspozycji szereg instrumentów, którymi może niwelować jego skutki lub mu przeciwdziałać, choć według niektórych teorii w ten sposób tylko pogarsza się taką sytuację. Czy w wyniku agresji Rosji na Ukrainę czeka nas gospodarczy kryzys na szeroką skalę? Czas pokaże. Na pewno w prognozach trzeba być szalenie ostrożnym i odpowiedzialnym.
Siła spekulacji
Porównując historię dotychczasowych, najbardziej spektakularnych kryzysów gospodarczych na świecie, możemy zauważyć pewną powtarzającą się prawidłowość. Wojna zawsze go powoduje, ale może on wystąpić także w stanie pokoju i to w warunkach, które określić można jako gospodarczo bardzo dobre. Jeśli jednak ktoś, kto ma posłuch wśród inwestorów na giełdzie lub z którego słowami się oni liczą, podważa zaufanie w sprawie sytuacji gospodarczej lub samych spółek, skutki mogą być katastrofalne. Panika giełdowa potrafi nakręcić spiralę kryzysu, powodując kolejne jego objawy. Najlepszym przykładem jest tu Czarny Czwartek w USA. Strach jest bowiem najgorszym doradcą, a jeśli wywołany zostaje wśród inwestorów giełdowych, zaczną oni masowo wyprzedawać swoje akcje, prowadząc tym samym do skrajnych spadków wartości spółek. A konsekwencje takich działań znamy już z historii.
Jak się zabezpieczyć?
Przede wszystkim należy przeanalizować stan swojego zadłużenia i starać się go zminimalizować, a najlepiej pozbyć całkowicie. Jak to zrobić? Szukając na przykład oszczędności w codziennym życiu. Nie musi to oznaczać spadku naszej konsumpcji w zakresie dóbr podstawowych. Zacznijmy od ograniczenia wydatków związanych z mediami czy opłatami abonamentowymi. Warto też dywersyfikować źródła dochodu, zarówno poprzez różnorodny fach, jak i dwie prace wykonywane jednocześnie.
Zajmijmy się również swoimi oszczędnościami. Biorąc pod uwagę skrajne przypadki, papiery wartościowe czy obligacje skarbowe mogą stać się czymś, co przestanie przejawiać jakąkolwiek wartość. Podobnie może być z gotówką. Warto więc zainwestować w coś, co od lat jest stosunkowo pewne, pomimo wahań wartości. I nie mowa tu o mieszkaniach, domach czy produktach luksusowych, ale o kruszcach, takich jak na przykład złoto. W przypadku nieruchomości natomiast lepiej jest kupić kawałek ziemi, którą będzie można wykorzystać pod uprawę. Jeśli kryzys stanie się nieodwracalnie pewny, zacznijmy nabywać środki pierwszej potrzeby i produkty z długim terminem przydatności, które starczą nam na kilka miesięcy lub lat.
Najważniejsze jest zaufanie
Bądźmy jednak odpowiedzialni i nie pogarszajmy sytuacji jeszcze bardziej, ponieważ nasze działania jako członków społeczeństwa, wpływają na funkcjonowanie całego kraju. Wykupując połowę sklepu na własne potrzeby, odbieramy na to szansę innym ludziom. Kolejnym krokiem jest zazwyczaj pojawienie się obawy o bezpieczeństwo swoich pieniędzy w banku, przez co obywatele masowo zaczynają je wypłacać. To natomiast doprowadza banki do dużych problemów, a nawet do ich upadku. Przedsiębiorstwa tracą przez to możliwość kredytowania, a ich pracownicy możliwość zarobku. Później jest już tylko gorzej. Gospodarka oparta jest bowiem na zaufaniu. Jeśli zostanie ono zaburzone przez różne czynniki, szanse na wystąpienie groźnego kryzysu są niestety znaczne.
Kryzys gospodarczy może być większy lub mniejszy, ale zawsze jest bolesny dla tych, których dotyka. Na temat jego przyczyn powstało wiele teorii, choć śledząc historię możemy wywnioskować, że najmocniej przykłada się do niego panika na rynkach finansowych i wśród społeczeństwa. Niestety, wszystko to działa jak reakcja łańcuchowa i czasem kończy się gospodarczym resetem, dzięki któremu gospodarka znów może rosnąć tylko po to, by za chwilę po raz kolejny upaść.
