Jeśli nasze uczucia względem wykonywanej pracy są coraz gorsze, pomimo tego, że kiedyś dawała nam sporo satysfakcji, to najwyższy czas przejrzeć na oczy. Złość, lęk, poczucie winy czy bezradności to oznaki problemu, który wielu z nas ignoruje. Sprawdź, jak poradzić sobie z wypaleniem zawodowym, aby znów czerpać radość z życia.
Tematem wypalenia zawodowego na świecie zaczęto interesować się już dziesiątki lat temu, jednak świadomość tego problemu w naszym społeczeństwie nadal jest mała. Osoby czujące silną niechęć do swojej pracy, przemęczenie lub brak motywacji uznawane są najczęściej po prostu za leniwe lub niedojrzałe emocjonalnie. W rzeczywistości jest to jednak stan, który wymaga podjęcia natychmiastowego działania, ponieważ pogłębiające się wypalenie może prowadzić do poważnych i groźnych dla naszego zdrowia i życia konsekwencji. Sprawdź, co musisz wiedzieć na ten temat.
Co to jest wypełnienie zawodowe?
To stan psychiczny pracownika, gdzie czuje on przemęczenie i niezadowolenie ze swojej pracy, przez co coraz mniej się w nią angażuje. Z czasem zaczyna doświadczać fizycznych objawów na tle psychosomatycznym, a możliwy jest także rozwój depresji i innych zaburzeń. Przez WHO wypalenie zawodowe uznawane jest za syndrom, który stanowi odpowiedź naszego organizmu na przewlekły stres zawodowy. Ogromne znaczenie w jego profilaktyce ma więc przestrzeganie zasad work-life balance oraz edukacja pracodawców na temat prawidłowego zarządzania zasobami ludzkimi.
Jak rozwija się wypalenie zawodowe?
Wypalenie zawodowe nie rozwija się w tydzień czy dwa, lecz powoli i podstępnie przez miesiące lub lata. Niemiecki psycholog Jorg Fengler wyszczególnił kilka etapów tego procesu, które wyglądają następująco:
- Uprzejmość i idealizm
- Przepracowanie
- Uprzejmość przychodząca z coraz większym trudem
- Poczucie winy
- Coraz większy wysiłek, aby zachować uprzejmość i wywiązywać się z obowiązków
- Brak sukcesów
- Bezradność
- Utrata nadziei
- Wyczerpanie, awersja do zadań, apatia, złość i sprzeciw
- Wypalenie, czyli oskarżanie siebie, sarkazm, reakcje psychosomatyczne, częste nieobecności w pracy, spontaniczna rezygnacja ze stanowiska
Różni badacze tego zjawiska proponują własne podziały, jednak w przeważającej większości są one częściowo podobne i można ograniczyć je do kilku głównych. Na początku, gdy zaczynamy pracę na nowym stanowisku, mamy silną motywację i jesteśmy mocno zaangażowani. Dajemy z siebie wszystko, często kosztem czasu wolnego czy życia prywatnego. W pewnym momencie równowaga pomiędzy pracą a odpoczynkiem zostaje zaburzona, a my zaczynamy odczuwać tego negatywne skutki. Coraz trudniej przychodzi nam angażowanie się w pełni w swoje obowiązki, a poziom stresu wciąż rośnie. Stajemy się mniej efektywni, a nasze zadowolenie i satysfakcja z pracy spadają. Wtedy zaczynamy czuć się wyczerpani i bezsilni, apatycznie podchodzimy do kolejnych pomysłów przełożonych. Wiele osób doświadcza także wybuchów złości, dolegliwości psychosomatycznych (np. ból brzucha, ból głowy) czy zaburzeń nastroju. Wypalenie zawodowe może bowiem przyczynić się do rozwoju depresji i innych chorób.
Jak poradzić sobie z wypaleniem zawodowym?
- Zdrowy sen i zbilansowana dieta to podstawa naszego prawidłowego funkcjonowania, dlatego dbajmy o swoje ciało i umysł każdego dnia, dostarczając mu wszelkich potrzebnych składników odżywczych oraz czas na regenerację po ciężkim dniu pracy.
- Regularne zażywanie aktywności fizyczne stanowi świetną profilaktykę wielu chorób, w tym tych natury psychicznej. Warto więc poświęcić czas na ruch, który pozytywnie wpływa na nasze samopoczucie i kondycję.
- Posiadanie hobby i zainteresowań pozwala nam oderwać myśli od różnych problemów, a także rozwijać się na innym gruncie niż zawodowy. Wiele osób w swoich pasjach znajduje własną odskocznię i sposób na odstresowanie się.
- Dobre planowanie zadań i realne określanie priorytetów w codziennej pracy umożliwia nam osiągnięcie work-life balance, czyli stanu równowagi pomiędzy obowiązkami zawodowymi a życiem prywatnym. Nasz czas dla siebie i rodziny jest bowiem ważny i potrzebny. Dla własnego zdrowia psychicznego nie przekraczajmy więc optymalnej liczby roboczogodzin w tygodniu, a w domu nie myślmy o pracy. Taka higiena umysłowa jest bardzo ważna, aby móc cieszyć się dobrym samopoczuciem.
- Wyzwania w pracy potrafią dawać sporo satysfakcji, ale pamiętajmy o tym, aby zawsze mierzyć siły na zamiary. Porywanie się na projekty poza naszymi możliwościami, mogą przyczynić się do pogorszenia naszej sytuacji, zamiast ją poprawić. Często towarzyszy im bowiem silny stres. Do wszelkich pomysłów podchodźmy więc z pewną ostrożnością, stawiając własny komfort na pierwszym miejscu.
- Korzystajmy z należnych nam urlopów i wykorzystujmy je maksymalnie na regenerację i relaks. Nawet w zwykłe weekendy możemy zaplanować krótki wypad za miasto, który pozwoli nam pozbyć się nadmiaru stresu. Zmiana otoczenia ma bowiem zbawienny wpływ na naszą kondycję psychiczną i pozwoli nam wrócić do pracy z nową energią do działania.
- Jeśli nasz stan psychiczny nie ulega poprawie, a odczuwane przez nas emocje lub fizyczne dolegliwości zaczynają utrudniać nam codzienne funkcjonowanie, to pilnie udajmy się na konsultację do psychoterapeuty. Doświadczony specjalista będzie bowiem w stanie nam pomóc i najlepiej doradzi w sprawie skutecznych rozwiązań, dopasowanych do naszych potrzeb.
Wypalenie zawodowe znane jest nie od dziś, ale dopiero od niedawna patrzymy na nie z większą powagą. Mamy bowiem świadomość, jak duży wpływ ma nie tylko na nasze zdrowie psychiczne, ale również fizyczne. Na skutek emocji towarzyszących temu problemowi pogarsza się ogólna jakość naszego życia, dlatego rozpoznając u siebie pierwsze objawy, warto przejść od razu do działania. Na szczęście istnieje wiele sposobów jak radzić sobie z wypaleniem zawodowym na własną rękę. Kiedy okazują się jednak nieskuteczne, to nie obawiajmy się skorzystać z pomocy specjalisty. Psychoterapia nie jest żadnym powodem do wstydu, a wręcz przeciwnie. Dowodzi naszej odwagi i wysokiej świadomości samego siebie.
