Wartość ciśnienia tętniczego jest jednym z podstawowych parametrów, na podstawie którego określić można stan zdrowia naszego organizmu. Jego pomiary wykonuje się zarówno w ramach profilaktyki, jak i diagnostyki. Sprawdź, co musisz o nim wiedzieć.
Pomiar ciśnienia tętniczego jest jednym z podstawowych badań, które wykonuje się w gabinetach lekarskich. Jest całkowicie bezbolesny, nieinwazyjny, szybki i tani, a przyczynia się do wykrywania wielu zaburzeń i chorób. Jego nieprawidłowe wyniki często są sygnałem ostrzegawczym dotyczącym stanu naszego zdrowia, choć wahania ciśnienia mogą wynikać także z pory dnia, podejmowanej aktywności fizycznej czy poziomu stresu.
Czym jest ciśnienie tętnicze?
Ciśnienie tętnicze to siła, z jaką nasza krew napiera na ścianki tętnic, przepływając przez nie. W zależności od średnicy danego naczynia krwionośnego, możemy uzyskać różne wyniki pomiarów, dlatego mierzy się je najczęściej w obrębie tych największych (np. na tętnicy ramiennej, zlokalizowanej na lewej ręce).
Dwie wartości w trakcie pomiaru
Cykl pracy naszego serca, zwany hemodynamicznym, polega w uproszczeniu na skurczu przedsionków, który powoduje przepchnięcie krwi do komór serca, a następnie skurczu komór, który tłoczy krew dalej do pnia płucnego i aorty. Pomiędzy skurczami występuje okres spoczynku – rozkurczu, który nazywany jest także pauzą. To w tym czasie nasze serce ponownie napełnia się krwią.
W przypadku ciśnienia tętniczego posługujemy się więc takimi terminami jak ciśnienie skurczowe oraz rozkurczowe. Pierwsze określa jego wartość w momencie skurczu – wyrzutu przez serce krwi do aorty, a drugie – rozkurczu.
Jak mierzyć ciśnienie tętnicze?
Do sprawdzania ciśnienia tętniczego krwi wykorzystuje się ciśnieniomierze. Nowsze urządzenia wystarczy założyć na ramię nad łokciem lub nadgarstek i samodzielnie napompują rękaw oraz dokonają pomiarów, których wyniki pokażą się na wyświetlaczu. W ten sposób oprócz ciśnienia skurczowego i rozkurczowego, zbadamy również puls.
Aby uzyskane wyniki były jak najbardziej rzetelne, warto przestrzegać kilku zasad:
- bezpośrednio przed badaniem nie należy palić papierosów, pić kawy lub mocnej herbaty oraz alkoholu
- należy wstrzymać się także od aktywności fizycznej, silnych emocji i źródeł stresu lub odczekać kilka lub kilkanaście minut przed uruchomieniem ciśnieniomierza
- pomiarów należy dokonywać regularnie, najlepiej o tej samej lub podobnej godzinie, np. rano po przebudzeniu i wieczorem przed pójściem spać
- ciśnienie badamy na siedząco, z ręką swobodnie spoczywającą na stole lub innym podparciu (np. naszym udzie)
- na czas pomiaru warto powstrzymać się od mówienia i wykonywania innych czynności, aby nasz ruch nie miał wpływu na otrzymane wyniki
Smartwatche i smartbandy często wyposażone są w funkcje, które pozwalają na monitorowanie ciśnienia i pulsu, jednak nie powinny stanowić zastępstwa dla ciśnieniomierza. Nie są tak dokładne, jak sprzęty medyczne specjalnie do tego celu stworzone. Jeśli zaobserwujemy powtarzające się, nieprawidłowe wyniki, nie zwlekajmy z wizytą u lekarza pierwszego kontaktu. Z pewnością pokieruje nas na dalsze badania, jeśli nasz stan zdrowia będzie tego wymagał.
Jakie są normy?
Normy są różne w zależności od wieku i jest to szczególnie ważne w przypadku dokonywania pomiarów u niemowląt i dzieci. Przyjmuje się, że prawidłowe ciśnienie skurczowe osoby dorosłej wynosi 120 mm Hg (milimetrów słupa rtęci), a rozkurczowe 80 mm Hg, czyli 120/80 mm Hg. Jednak nieznacznie wyższe lub niższe wartości nie muszą od razu powodować naszych obaw.
Zgodnie z normami określonymi przez Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego, o niedociśnieniu tętniczym mówimy, gdy uzyskamy pomiar mniejszy lub równy 100/60 mm Hg. Prawidłowe CT (ciśnienie tętnicze) wynosi 120-129 i/lub 80-84, a wysokie prawidłowe CT 130-139 i/lub 85-89. Dopiero wyniki powyżej tych wartości oznaczają nadciśnienie.
Ciśnienie tętnicze a zdrowie
Zbyt wysokie lub zbyt niskie ciśnienie powinno być dla nas sygnałem, do dokładniejszego przyjrzenia się naszej kondycji zdrowotnej. Regularne dokonywanie jego pomiarów oraz skrupulatne ich zapisywanie będą ogromną wskazówką dla lekarza rodzinnego, który poprowadzi dalszą diagnostykę.
Nieprawidłowe wartości ciśnienia mogą być obecne przy wielu różnych schorzeniach, takich jak choroby nerek, miażdżyca, choroby endokrynologiczne, niedoczynność tarczycy czy nadnerczy. Spory wpływ na nie ma także nasz styl życia i stres. Poza środkami farmakologicznymi, które mogą je regulować, ważna jest odpowiednia dieta i dobrze dobrana aktywność fizyczna. Tę warto skonsultować ze specjalistą, gdyż niektóre ćwiczenia nie są zalecane, szczególnie dla osób z nadciśnieniem.
Kontrola ciśnienia tętniczego ma ogromne znaczenie nie tylko w profilaktyce chorób układu krążenia. Wyniki przekraczające normy są jednym z pierwszych objawów pogarszającego się stanu naszego zdrowia, którego nie powinniśmy przeoczyć. Ciśnieniomierze są tanimi urządzeniami, a ich obsługa jest prosta, dlatego warto rozważyć jego zakup i regularne badanie się w domu. Wczesne wykrycie nieprawidłowości przekłada się bowiem na szybką diagnozę, a bez niej nie uda się rozpocząć skutecznego leczenia.
